Agent “Bolek” na Wołyniu

Bolesław Zymon - dowódca ZWZ Okręg Wołyń - agent NKWD

Był tak „supertajny” i „tajemniczy”, że do dzisiaj historycy nic o nim nie wiedzą albo udają, że nie wiedzą, jakby ujawnienie faktów miało zrobić poważny wyłom w tak długo i starannie tworzonej konstrukcji „prawdy historycznej”.

Bolesław Zymon ps. „Bolek”, „Waldy Wołyński”. Tajny agent NKWD który doprowadził w polskim podziemiu do strat wręcz niewyobrażalnych. To on wydał we Lwowie w ręce NKWD generała Okulickiego. To dzięki niemu NKWD aresztowała całą wierchuszkę ZWZ na Wołyniu, z pułkownikiem K.T. Majewskim (ps. „Śmigiel”) na czele.

Ilu ludzi z polskiego podziemia aresztowało NKWD za sprawa agenta Zymona, tego nie da się dzisiaj ustalić. Fala aresztowań drugiej połowy 1940 roku objęła niemal 2000 osób.

• A ilu spośród aresztowanych mogło podobnie jak Zymon podjąć współpracę z NKWD, po czym „z braku dowodów” być wypuszczonym albo „uciec z więzienia NKWD ” w sensacyjnych okolicznościach, jak wielu znanych dziś „cudownych uciekinierów”?

• A ilu gotowych agentów NKWD mogło wtedy zainstalować w strukturach ZWZ? - początkowo choćby nawet na najniższym szczeblu, nawet zamrożonych, uaktywnionych dopiero, gdy byli naprawdę potrzebni?

Trudno precyzyjnie odpowiedzieć na te pytania. Jednak chyba każdy po uświadomieniu sobie, jaka wytworzyła się sytuacja, chwyci się za głowę z przerażenia. Tak naprawdę nie wiadomo, czy nowe struktury ZWZ na Wołyniu, w drugiej połowie 42 roku, to było jeszcze ZWZ czy raczej już NKWD. Dowódców przysyłano z Polski, ale działalność konspiracyjna bez ludzi miejscowych była niemożliwa. Zaprzysiężenie do struktur konspiracyjnych ZWZ agenta NKWD, to z punktu widzenia sowietów oczywiście żaden grzech. Nie może więc dziwić owocna współpraca polskiego podziemia na Wołyniu z sowietami... 

NKWD zawsze dobrze współpracowało z własną agenturą.

Sprawa Zymona

Porucznik Bolesław Zymon, jako członek organizacji ZWZ, został dnia 2 września 1941 roku oddany pod Sąd Kapturowy przy Komendzie Głównej ZWZ, przez Komendanta Głównego ZWZ generała Stefana Roweckiego ps. „Tur” za wydanie w ręce NKWD komendanta obszaru III ZWZ płk. Leopolda Okulickiego ps. „Mrówka” i kierowniczki łączności obszaru III ZWZ Bronisławy Wysłouchowej ps. „Biruta”. Po kilku miesiącach śledztwa został skazany na karę śmierci. Był sądzony zaocznie. Wyroku nigdy nie wykonano. Skazany przepadł jak kamień w wodę...

Na fotografiach protokół aktu oskarżenia i wyroku:

 

 

Akt oskarżenia z 8 października 1941 r., sporządzony przez prokuratora Lucjana Milewskiego „Baczyńskiego” zarzucał oskarżonemu, że:

...w maju 1940 r. pełniąc funkcję szefa sztabu i kierownika działu organizacyjnego PZP (konspiracyjna nazwa ZWZ) w Równym współpracował z NKWD i ujawnił przed nim organizację PZP i jej naczelne władze lokalne, przez co spowodował aresztowanie komendanta okręgu wołyńskiego o ps. „Maj”, jego adiutanta oraz całej sieci organizacyjnej w Równym, Dubnie, Łucku i Kowlu co stanowiło zbrodnię z art. 12 § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 24 października 1934 r. o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa , w styczniu 1941 r. pełniąc funkcję komendanta okręgu wołyńskiego PZP współpracował z NKWD i ujawnił przed nim organizację PZP we Lwowie i jej naczelne władze lokalne, przez co spowodował aresztowanie komendanta Obszaru Nr 3 „Mrówki”(General Okulicki) oraz kierowniczki łączności komendy Obszaru Nr 3 „Biruty” wiozącej ważny i obszerny raport do KG PZP, co stanowiło zbrodnię z art. 12 § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 24 października 1934 r. o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa...

Był, ale się zmył...

Z fotokopii protokołu dla nas najciekawsze są dwie ostatnie strony, czyli odręczne notatki dotyczące dalszych losów sprawy. Słów dosłownie kilka - ale jakże wymownych:

 

„Skazany ukrywa się i dlatego wyrok nie został wykonany” - mniej więcej tak brzmią powyższe zapisy.

Zapamiętajmy: „Skazany ukrywa się”.

To, że się ukrywa, zupełnie nie dziwi, przypuszczać można by nawet (co, jak później wyjaśnimy, byłoby błędem), że dawno został wywieziony gdzieś w głąb Rosji i oczekuje na nowe zadania w innym terenach i w środowisku, gdzie nie jest „spalony”. Rozsyłać listów gończych ani też organizować specjalnych akcji poszukiwawczych, zwłaszcza na terenach okupowanych przez sowietów, nikt nie mógł. Logiczne jest więc, że wyrok wydano, nie wykonano i o człowieku zapomniano... Prawie całkiem zapomniano. Poważniejszej notki biograficznej nie znajdziemy, jakiegoś rzeczowego tekstu poświęconego Zymonowi (poza jednym, gdzie Zymon pojawia się w tytule, ale o tym później) też nie zobaczymy.

Okruchy informacji o Zymonie wyciągamy z prac i różnych tekstów, ale są to właśnie tylko okruchy. Pojawiają się tylko krótkie wzmianki. Zobaczmy, co o nim piszą polscy autorzy. Zacznijmy od Wikipedii (źródło o kiepskiej reputacji, ale bardzo często czytane), hasło Kazimierz Tadeusz Majewski:

Bolesław Zymon, jak widzimy, był agentem NKWD co najmniej od wiosny 1940 roku, a być może już dużo wcześniej. Jak dowiadujemy się z tych szczątkowych informacji, wydał sowietom swojego dowódcę K.T. Majewskiego, oraz, ze pełnił funkcje szefa sztabu Okręgu ZWZ Wołyń.  
Majewski skazany na śmierć przez sowietów w listopadzie 1940 roku - wyrok śmierci na Zymona polski podziemny sad kapturowy wydał niemal dokładnie rok później.

No właśnie - rok później. Co robił Zymon przez ten rok, a nawet dłużej? „Waldy Wołyński” zaraz po aresztowaniu pułkownika Majewskiego wyjechał do Warszawy (w czerwcu 1940) z raportem w sprawie aresztowań, jakie miały miejsce. Generał Rowecki (wówczas pułkownik) po przyjęciu raportu wydał “Bolkowi” rozkaz powrotu na Wołyń z zadaniem odbudowania struktur Okręgu ZWZ-Wołyń i objęciem nad nim dowództwa.

Innymi słowy od czerwca 1940 roku do co najmniej końca stycznia 1941 roku polski podziemiem na Wołyniu kieruje agent NKWD!

Podajemy styczeń jako datę pewną, wiemy bowiem, że 21 stycznia 1941 roku NKWD aresztuje generała Okulickiego we Lwowie, do tego momentu Zymon na pewno pełni swoja funkcje, ale mogło być i zapewne było jeszcze gorzej. Z akt sprawy Zymona wynika bowiem, że:

Po wyjeździe ze Lwowa 21 stycznia 1941 r. „Bolek” [Zymon – Z.D.] przez okres 3 miesięcy nie kontaktował się z komendą ZWZ. Dopiero w kwietniu 1941 r. przybył do Lwowa, chcąc widzieć się z zastępcą komendanta ZWZ, lecz takiego spotkania mu nie wyznaczono i wyjechał ze Lwowa

źródło:

AAN Armia Krajowa 203/IX-2, k. 40-41, raport „Niewiarowskiego” w sprawie Zymona „Bolka” z 27.08.1941r.

Z tych słów wynika, że chociaż we Lwowie Zymon już mógłby być podejrzany, to jednak przyjechał tam, jakby nic się nie stało, a więc na pewno zdemaskowany jeszcze nie był i najprawdopodobniej w Łucku nadal pełnił funkcję dowódcy ZWZ  (a raczej należałoby napisać „NKWD-ZWZ Okręg Wołyń”).

Czy wtedy na Wołyniu ZWZ jeszcze istniał? Formalnie tak, ale czy realnie? Biorąc pod uwagę styl pracy NKWD i ogólną sytuację, można przypuszczać, że wołyński ZWZ – konspiracyjna organizacja polskich patriotów – był już pod kontrolą sowietów. Prawdopodobnie był to nie tyle typowy „lep na muchy”, co po prostu narzędzie w pełni kontrolowane przez NKWD i niedługo później użyte do realizacji sowieckich celów.

Przesłanką, która przemawia za taką hipotezą, mogą być słowa prof. Rafała Wnuka:

Do chwili uderzenia Niemiec na ZSRS we Lwowie funkcjonowały dwa Związki Walki Zbrojnej, z których w ostatnim okresie żaden nie miał realnego zaplecza. Były to najprawdopodobniej kilkudziesięcioosobowe grupy całkowicie przezroczyste dla NKWD, a w ich kierownictwie znaleźli się ludzie zwerbowani przez pracowników sowieckiego aparatu bezpieczeństwa, osoby nieświadome otoczenia przez sowiecką agenturę lub nie przyjmujące do wiadomości tego stanu rzeczy. Po zmianie okupacji sowieckiej na niemiecką w Galicji i na Wołyniu struktury ZWZ trzeba więc było budować od podstaw.

R.Wnuk, „Za pierwszego Sowieta”. Polska konspiracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (wrzesień 1939 – czerwiec 1941), Warszawa 2007, s. 373.

Tutaj mała dygresja, pan Rafał Wnuk zauważa, że podczas niemieckiej okupacji trzeba było struktury polskiego podziemia budować od podstaw, bowiem istniejące struktury były niemal całkowicie opanowane przez NKWD , nie wyjaśnia jednak, czy oznaczało to odrzucenie wszystkich dotychczasowych konspiratorów, czy może przeprowadzenie jakiejś lustracji.

Ale wróćmy do Zymona...

Cytowany wyżej prof. Rafał Wnuk swego czasu, miał na temat „Bolka” wypowiedzieć się tymi słowami:

Z Wołyniem związany jest jeden z najbardziej tajemniczych agentów NKWD Bolesław Zymon. Został mianowany przez płk. Roweckiego wysłannikiem ZWZ-u na Wołyń i miał odbudowywać Okręg Wołyń ZWZ. Przyprowadził on gen. Leopolda Okulickiego do Lwowa a potem doprowadził do jego aresztowania. Wywodził się właśnie ze środowiska WZMW, nigdy go nie złapano, nie wiemy, co się z nim stało.

źródło:

https://btx.home.pl/kresyinfo/index.php/54-historia/historia/248-dzieje-polskiej-konspiracji-na-kresach-wschodnich-ii-rzeczypospolitej

Co do dalszych losów „Bolka”deklarowana jest niewiedza - „nie wiemy co się z nim stało”.

Inny polski historyk - Grzegorz Mazur (profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego) - wspomina o Zymonie:

Podobnie tragicznie potoczyły się losy polskiego podziemia na Wołyniu, gdzie ZWZ organizował płk Tadeusz Majewski, ale 30 maja 1940 r. został aresztowany przez NKWD w wyniku zdrady swego szefa sztabu, por. Bolesława Zymona. Organizacja na Wołyniu rozpadła się, a agent Zymon został przerzucony do KG ZWZ w Warszawie, gdzie złożył raport o wydarzeniach i otrzymał rozkaz powrotu na Wołyń oraz odbudowy organizacji. Do dyspozycji płk. Okulickiego oddał kontrolowaną przez NKWD trasę przerzutową przez „zieloną granicę”. Okulicki skorzystał z niej wkrótce, ale, co nie dziwi, po krótkim pobycie w styczniu 1941 r. został we Lwowie aresztowany. Zymona ostatecznie jesienią 1941 r., po rozszyfrowaniu jego współpracy z NKWD, sąd podziemny skazał na śmierć, ale jego losy pozostają nieznane.

Źródło: Grzegorz Mazur "Okupacja sowiecka"

Polski wiek XX tom II pod redakcją Krzysztofa Persaka i Pawła Machcewicza, Bellona i Muzeum Historii Polski-Warszawa 2010

Znowu: „jego losy pozostają nieznane”.

W recenzji na prace Rafala Wnuka “„Za pierwszego Sowieta” w podobnym duchu pisze Grzegorz Motyka (zapewne za Rafałem Wnukiem, ale jeśli nie dodaje swoich uwag, to należy przyjąć, że zgadza się z treścią:

Źródło: http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/95675/39-Motyka.pdf?sequence=1

Podkreślamy: „Jego dalszy los niewiadomy”

Tajemnica agenta Zymona

Nie, nie odkryjemy tajemnicy agenta Zymona. Nasz podtytuł to „plagiat” tytułu prasowego, jaki pojawił się w miesięczniku „Historia - do Rzeczy” w lipcu 2014 roku (powyżej ilustracja z „Do Rzeczy”). Przyznajemy! My też daliśmy się nabrać na trick z tytułem. Przypuszczaliśmy, że znajdziemy tam rozwiązanie zagadki, a przynajmniej jakieś istotne informacje, przybliżające nam postać Zymona.

Nic z tych rzeczy! Autor wykorzystał jedynie chwytliwy tytuł, obiecujący nam wyjawienie jakichś nieznanych dotąd informacji, ale w tekście poza dobrze znanymi faktami znajdziemy niewiele nowego. Najwięcej miejsca poświęcił autor ogólnej sytuacji polskiego podziemia we Lwowie i na Wołyniu, w latach pierwszej okupacji sowieckiej, a Zymon jest tylko jedną z wielu występujących w tekście postaci.

Marek Gałęzowski(autor tekstu) studiował  na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2003 r. uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych UJ i był tam następnie wykładowcą. Później pracował w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, a od 2008 w Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. J Od 2004 r. do 2008 był członkiem redakcji czasopisma „Niepodległość”, a od 2008 jest członkiem Kolegium Biuletynu Instytutu Pamięci Narodowej.

Zacytujmy najistotniejsze dla nas fragmenty z tego tekstu:

Kim był tajemniczy Zymon? Na pewno nie przedwojennym oficerem, bo osoby o nazwisku Zymon czy też Zeman, względnie Symon (kilku mężczyzn nosiło nazwisko Simon, ale żaden imieniem Bolesław), próżno szukać w przedwojennych rocznikach oficerskich. Należy zresztą podkreślić, że nazwisko to występuje niezwykle rzadko. Podejrzenia o prowokacyjną i agenturalną rolę Zymona działającego na rzecz NKWD, którego jesienią 1941 r. Rowecki określał jako „pokątnego doradcę z Kołek na Wołyniu – agenta kolportażowego SL”, pojawiły się dopiero po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej...

[...]

...Jednym z koronnych dowodów w sprawie było ustalenie, że Zymon krótko przed aresztowaniem Okulickiego wydał w ręce NKWD kurierów wysłanych przez „Mrówkę” do „Grota” (w tym „Birutę”), po czym rozpowszechniał informację o aresztowaniu samego Okulickiego, zanim ten rzeczywiście znalazł się w rękach Sowietów. To stało się podstawą do wydania na niego wyroku śmierci za zdradę. Inaczej jednak niż w przypadku Goli, Metzgera i Macielińskiego, skazanych oraz zlikwidowanych przez ZWZ, Zymon uniknął tego losu. Po człowieku, który odegrał tak złowrogą rolę w dziejach konspiracji we Lwowie, w chwili wydania wyroku nie było już śladu i do dziś jego dalsze losy nie są znane...

Znowu: „do dziś jego dalsze losy nie są znane...”

 

Ignorancja czy zmowa milczenia?

Wszyscy pamiętamy te słowa?

• „Skazany ukrywa się” - protokół wyroku sadu kapturowego.
• „Nie wiemy co się z nim stało” - Rafał Wnuk.
• „jego losy pozostają nieznane” - Grzegorz Mazur.
• „Jego dalszy los niewiadomy” - Grzegorz Motyka (za Rafałem Wnukiem).
• „do dziś jego dalsze losy nie są znane...” - Marek Gałęzowski.

Człowiek zniknął, przepadł, ukrył się, wyjechał i zmienił tożsamość, popełnił samobójstwo, zaginął bez wieści, można wymienić jeszcze kilka hipotetycznych wariantów, które upoważniałyby do podobnych stwierdzeń poważnych historyków, mających dostęp do archiwów, czytających prace swoich kolegów po fachu, zarówno tych których szanują i lubią czytać jak i tych od których ich głowa boli.

Ale jest jedno ale...

Henryk Cybulski - przybliżyliśmy szerzej nieznane epizody z jego „heroicznej walki o Polskę” w tym tekście:

  Obrońca Przebraża – Henryk Cybulski - człowiek AK czy NKWD?

Henryk Cybulski - autor książki wspomnieniowej „Czerwone Noce” - czyżby wymienieni powyżej historycy, ale tez wielu innych nie czytali tej książki?

Grzegorz Motyka czytał na pewno dzieło Henryka Cybulskiego. Wszak w swoich pracach powołuje się na niego, choć nie za często, ale co najmniej kilkakrotnie. A w jednym miejscu zasłużony historyk pisze nawet:

Z polskiej literatury wspomnieniowej warto przywołać Czerwone noce Henryka Cybulskiego, do dziś pozostające kopalnią wiedzy na temat obrony Przebraża

Grzegorz Motyka Ukraińska partyzantka 1942–1960

Kopalnia wiedzy? Jeżeli czytając Cybulskiego brać poprawkę na ziejącą z jego książki komunistyczną propagandę, można się z profesorem Motyką zgodzić. Szkoda tylko, że wydobywa się z tej kopalni jedynie tanie świecidełka, a nie zauważa nieoszlifowanych, lecz niezwykle cennych kamieni:

Represje w stosunku do ludności polskiej przybierały na sile. Wkrótce schutzmani i banderowcy sięgnęli do środowisk inteligenckich. Wśród aresztowanych w Obórkach znalazł się notariusz Zymon, który prowadził wywiad na rzecz radzieckich partyzantów.

Henryk Cybulski “Czerwone Noce” strona 76.

„Notariusz Zymon” - możliwe, że to tylko przypadkowa zbieżność nazwisk. Nazwisko wprawdzie niezbyt często spotykane, ale jednak możliwe – może przypadkowa zbieżność. Rasowy historyk, specjalizujący się w badaniu historii polsko-ukraińskiego konfliktu, powinien jednak obowiązkowo „chwycić trop”. Cytowani powyżej historycy jakoś nie chwycili...

Tylko w powyższym tekście, w cytatach jakie zamieściliśmy, znajdziemy dwie dość istotne wskazówki, świadczące o tym, że to prawdopodobnie nie jest przypadkowa zbieżność nazwisk:

1. Podejrzenia o prowokacyjną i agenturalną rolę Zymona działającego na rzecz NKWD, którego jesienią 1941 r. Rowecki określał jako „pokątnego doradcę z Kołek na Wołyniu – agenta kolportażowego SL”, pojawiły się dopiero po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej...                  - Marek Gałęzowski “ Tajemnica Agenta Zymona.

2. „Z Wołyniem związany jest jeden z najbardziej tajemniczych agentów NKWD Bolesław Zymon (...) Wywodził się właśnie ze środowiska WZMW” - Rafał Wnuk.

Mamy więc:

• Zymon - notariusz aresztowany w Obórkach (nieistniejąca wioska, leżąca kiedyś bardzo blisko miasteczka Kołki)

• Zymon z Wołynia wywodzący sią z WZMZ ( Wołynski Zwiazek Młodzieży Wiejskiej)

• Zymon agent NKWD (wedlug Roweckiego „pokątny doradca z Kolek” - agent kolportażowy Stronnictwa Ludowego)

To nadal mogą być różne osoby, ale prawdopodobieństwo tego, że mamy do czynienia z tym samym Bolesławem Zymonem wzrasta, zwłaszcza , że dowiadujemy się o nim od Henryka Cybulskiego. Zymon, aresztowany w Obórkach był według Cybulskiego człowiekiem pracującym dla sowietów. Wszak Henryk Cybulski sam dla sowietów pracował, a gdy pisał swoją książkę, praca dla nich była zasługą i powodem do dumy... przynajmniej oficjalnie. Nie miał powodów, by kłamać.

Złapaliśmy trop. Po dwóch godzinach poszukiwań w naszej małej cyfrowej bibliotece oraz w zasobach dostępnych w Internecie, znajdujemy tekst, w którym czarno na białym autor wyjaśnia, że „nieznane losy” Zymona są jednak znane...

Biuletyn Informacyjny 27 Wołynskiej Dywizji Armi Krajowej. Kwartalnik Nr 4 Warszawa 2009

Wydawca: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Wołyński 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK.

T.Wolak “O wołyńskiej konspiracji”,
strony 4-12

Cytujemy:

Jak wynika z listu do Janusza Kurtyki autora książki „Generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” 1898-1946” przesłanego przez Włodzimierza Trusiewicza z Kanady - Chicago [tak jest w tekście - przypis dobrodziej] datowanego 27.VII.1991 r., w którym z autopsji mówi, że Bolesław Zymon przez jakiś czas 1941/1942 przebywał u swoich znajomych, z przed 1939 r. z m. Kołki pow.Łuck, w Lublinie przy ul.Rury Jezuickie. A gdzieś, jak pisze, w połowie 1942 r. przybył do swoich znajomych czy nawet rodziny w kol. polskiej Obórki gm.Kołki pow. łucki. W ogóle Zymon pochodził ze Lwowa. Wówczas nikt z sąsiadów, czy też znajomych, poza rodziną, nie wiedział, że Zymon się ukrywa.

Któregoś dnia Zymon wysłał posłańca z listem do żony, która mieszkała w m. Kołki w miejscu pracy Zymona przed 1939 r. Posłaniec w Kołkach został zatrzymany z nieznanych powodów przez ukraińskich schutzmanów (policja ukraińska). Zaraz po tym zajściu schutzmani z Kołek przybyli do kol.Obórek. Zauważył to Zymon i usiłował uciec. Podczas ucieczki został postrzelony, ciężko ranny zmarł. Zabrano go na podwodę, zawieziono do m.Kołki i tam w niewiadomym miejscu zakopano. Inny mieszkaniec z kol.Obórki Feliks Trusiewicz, kuzyn wymienionego, świadek naoczny, widział uciekającego i słyszał strzały, ale nie wiedział, że to był Zymon. Ta okoliczność była zauważona i znana przez innych mieszkańców kol.Obórki, jak również przez innych sąsiednich polskich kolonii - Taraż, Hołodnica, Marianówka, Kresówka, a także w m.Kołki, gdzie Zymon przed 1939 r. pracował jako instruktor Stronnictwa Ludowego oraz jako sądowy doradca prywatny w gminnym Urzędzie i Sądzie Grodzkim w Kołkach, prowadził też własne biuro pisania podań . Nikt, może poza rodziną, wówczas nie wiedział, że Zymon się ukrywa, że ciążył na nim wyrok Sądu Kapturowego.

Informacja ta została w skrócie powtórzona w książce „Armia Krajowa na Wołyniu”:

Ukrywający się Zymon został zastrzelony w połowie 1942 roku w Obórkach przez ukraińską policję na służbie niemieckiej. O okolicznościach tego zdarzenia napisał w liście z 27 lipca 1991 r. b. mieszkaniec Obórek k. Kołek, p. Włodzimierz Trusiewicz do Janusza Kurtyki, autora książki Generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek" 1898-1946. Kserokopia tego listu jest w naszym posiadaniu.

Armia Krajowa na Wołyniu, Warszawa 1994, str. 31, przypis 46.

Mamy wiec już pewność, że „notariusz Zymon” Cybulskiego to ten sam agent NKWD, którego dalsze losy są niby nieznane... Z tego faktu wynika jednak wiele kolejnych wątków, które należałoby poruszyć. Na danym etapie naszych poszukiwań wstrzymamy się podsumowaniami i wnioskami, jesteśmy tylko w “pól drogi” , zasygnalizujemy jedynie na co należy zwrócić szczególna uwagę:

Czy i jaki związek ze zbrodnią w Obórkach ma postać Zymona i jego „ukrywanie się”?

Zbrodnia w Obórkach (Обурки) 37 ofiar według Siemaszków, 53 ofiary według Feliksa Trusiewicza (rzekomego świadka wydarzeń), 54 ofiary według tablicy pamiątkowej na krzyżu przy zbiorowej mogile.
O zbrodni wiadomo wiele. Powstała na ten temat nawet książka, cała masa artykułów prasowych, każdy historyk specjalizujący się w badaniu polsko-ukraińskiego konfliktu o tej zbrodni wspomina.
Jest hasłoi notatka w Wikipedii. Siemaszkowie zapisują ofiary tej zbrodni na konto nacjonalistów.
Kiedyś w Polsce panowała opinia, że to pierwsza zbrodnia ukraińskich nacjonalistów, dzisiaj już narracja trochę się zmieniła - to zbrodnia niemiecka, ale i tak mocno akcentowany jest udział ukraińskiej policji pomocniczej.
Mówiąc wprost - stanem na dzisiaj w polskiej świadomości jest to pierwszy masowy mord dokonany
przez Niemców na Wołyniu na polskiej ludności cywilnej z pomocą ukraińskich nacjonalistów.

Jeżeli jednak wiemy od Cybulskiego, że Zymon pełnił funkcje wywiadowcze dla sowietów, a jeśli to prawda, to i mieszkańcy Obórek, z którymi był związany, zapewne mieli tego świadomość. Tutaj warto posłużyć się jeszcze jednym cytatem z książki Henryka Cybulskiego:

Schutzmani i ich sługusy szybko wpadli na trop powiązań mieszkańców Obórek z ludźmi lasu. Jedenastego listopada pojawiła się we wsi kilkunastoosobowa grupa mężczyzn podających się za partyzantów radzieckich. Grzecznie poprosili o poczęstunek i po spożyciu posiłku ruszyli w dalszą drogę. Na odchodnym prosili, aby o ich pobycie nigdzie nie meldować - ani policji, ani ludziom z lasu. Mieszkańcom Obórek wizyta ta wydała się bardzo podejrzana. Znali przecież wszystkich Żydów, zbiegłych jeńców i partyzantów radzieckich przebywających w promieniu wielu kilometrów, ale twarze tych ludzi były im zupełnie obce.

Czy Zymon na pewno „ukrywał się”?

Wiemy już, że przed wojną mieszkał w Kołkach, jego żona w tym czasie mieszkała w Kołkach, a sam „ukrywał się” w Obórkach u znajomych lub nawet rodziny. Dzieci bawiąc się na podwórku w chowanego maja więcej fantazji i potrafią wybrać lepsze ukrycie.

Przed kim się ukrywał? Oczywiste jest, że jako agent NKWD latem 1942 roku działał już przede wszystkim na szkodę Niemców i to przede wszystkim dla nich był zagrożeniem. A Cybulski twierdził, że w Obórkach Niemcy rozstrzelali również trzech sowieckich partyzantów, cytujemy:

Okazało się, że żaden z aresztowanych mężczyzn nie wyszedł żywy z rąk komendanta Kiszki. Wraz z nimi zginęło wówczas trzech partyzantów radzieckich. Mogli się bronić. Wiedząc jednak, że ich opór w czasie aresztowania może zgubić całą wieś, dali się zatrzymać bez walki.

Jakie role i funkcje w sowieckiej siatce dywersyjnej pełnił w tamtych dniach Zymon?

Wypada zauważyć i podkreślić, że w tym czasie w lasach cumańskich do których przylegała wioska Oborki, swoje bazy miały różne oddziały czerwonej partyzantki, m.in. oddziały Sobiesiaka i Mahometa, oddział Filiuka (czyli miejscowi przedwojenni komuniści), żydowski oddział Gada Rozenblata, a przede wszystkim spec-oddziały NKWD Prokopiuka i Miedwiediewa. W składzie oddziału Miedwiediewa operowała grupa dywersyjna słynnego Kuzniecowa, przy czym Polacy - dawni konspiratorzy ZWZ z Janem Kamińskim - stanowili trzon jego grupy. Jest wielce prawdopodobne, że właśnie z tymi ludźmi współpracował Zymon.

Dygresja zamiast zakończenia

Autorem wspomnień, dotyczących zbrodni w Obórkach, był zmarły kilka miesięcy temu Feliks Trusiewicz. Swoje wspomnienia (a jeżeli chodzi o opis zbrodni w Obórkach, to nie osobiste wspomnienia, lecz powtarzane przez niego opowieści rzekomo naocznych świadków) opublikował w książce „Pokolenie”. W Polsce jeszcze za życia w tzw. środowiskach kresowych był żywą legendą, nazywany był kustoszem (lub strażnikiem) „pamięci kresowej”. Pomimo podeszłego wieku był bardzo aktywny i całym sercem zaangażowany w politykę „pamięci o kresach”. To przede wszystkim na jego wspomnienia powoływali się Siemaszkowie, a za nimi wszyscy inni. Jego twórczością zajmiemy się innym razem, tutaj w ramach końcowej dygresji proponujemy jedynie, dla głębszych przemyśleń w wolnym czasie:

Powyżej fragment wywiadu Feliksa Trusiewicza. Bohater uczy młodzież patriotyzmu :) Zwracamy uwagę na to, jak opowiada, że zawsze walczył o POLSKĘ CHRZEŚCIJAŃSKĄ... Cały wywiad:

 https://wroclaw.gosc.pl/doc/2497714.Chcialbym-umrzec-w-innej-Polsce

Poniżej fragmenty tekstu, który jest reklamą książki autobiograficznej „Ścieżki życia”. Z tej książki dowiadujemy się ze Feliks Trusiewicz walczył o „Polskę chrześcijańską”... w brygadzie Grunwald Sobiesiaka,  a nawet wyjechał w głąb Rosji, zapewne na pobożne rekolekcje przed wkroczeniem do Polski. Pomyłkowo podano tu miejscowość Korostyszew (ta miejscowość to przecież okolice Żytomierza). Chodzi zapewne o Kujbyszew, gdzie wysyłano na szkolenia tych, którzy wstępowali do Samodzielnego Batalionu Specjalnego...

 źródło: http://beata-szczurwantykwariacie.blogspot.com/2017/05/sciezki-zycia-feliksa-trusiewicza.html

Kolejną nieścisłością jest stwierdzenie, że najpierw rozwiązano brygadę Grunwald, a później został wysłany (na szkolenie) w głąb Rosji po którym w sierpniu 44 został przerzucony do Polski. Nieścisłość polega na tym, że brygadę Grunwald rozwiązano właśnie w sierpniu 1944, a wiec wtedy, kiedy Trusiewicz już szkolenie zakończył.

Ale najważniejsza informacja pojawia się po przerzuceniu do Polski. Dalej, na kolejnym screenie, czytamy, że po przybyciu do Polski zakwaterowano go w barakach obozu w Majdanku:

 Właśnie tam, w barakach Majdanku jesienią 1944 roku, Radkiewicz zakwaterował Samodzielny Batalion Szturmowy oraz Batalion Ochrony Jeńców Wojennych, czyli te oddziały, które były zalążkiem i rdzeniem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego...

Okazuje się, ze Feliks Trusiewicz bardzo solidnie przyłożył się do wprowadzenia w Polsce antychrześcijańskiego komunizmu, a po kilkudziesięciu latach opowiadał młodzieży o tym, jak to bohatersko walczył o Polskę chrześcijańską. Jeszcze jeden „kustosz pamięci kresowej” z nieskazitelną „chrześcijańską” i „niepodległościową” przeszłością.

Pytania na dobranoc

(Pozornie odchodzimy od tematu)

Zbrodnia w Obórkach dokonana w dniach 13 i 14 listopada 1942 roku - łączna ilość ofiar to 53-54 osoby. Cała wioska spalona. Obórki to polska wioska. 

Zbrodnia w Kłobuczynie dokonana 4 listopada 1942 roku - łączna ilość ofiar 137 ofiar.                Cała wioska spalona. Kłobuczyn to wioska ukraińska.

Obie wioski w roku 1942 sąsiadowały ze sobą. Oddzielał je jedynie kilkukilometrowy fragment lasu cumańskiego. W obu wioskach działali czerwoni partyzanci (sowieccy, polscy, żydowscy i ukraińscy, włącznie z oddziałami NKWD). W pobliżu obu wiosek ukrywali się Żydzi, którzy uciekli w sierpniu z getta w Zofiówce.

Zymon, jako człowiek działający dla Moskwy i „ukrywający się” w Obórkach, musiał znać ich wszystkich bardzo dobrze. Trusiewicz, jako mający już ponad 20 lat konspirator, nie mógł nie wiedzieć o zbrodni w sąsiedniej wiosce dokonanej przez Niemców tydzień przed zbrodnią popełnioną w jego rodzinnej wiosce.

O pierwszej wiosce wszyscy w Polsce wiedzą, o drugiej zapewne nikt nie słyszał. W pierwszej wiosce według Trusiewicza mordowano Polaków za to, że byli Polakami. W drugiej wiosce nic godnego uwagi według „chrześcijańskiego bohatera” nie wydarzyło się. „Bohater” nie wspomniał o zbrodni w Kłobuczynie nawet jednym słowem.

Obie wioski to niemiecka zbrodnia, ale nie mordowano w nich nikogo za narodowość, lecz po prostu w ramach zbrodniczej niemieckiej zasady - pomoc Żydom lub współpraca z czerwonymi partyzantami oznacza pacyfikację i zagładę wioski.

Сzy prawda nikomu nie jest już potrzebna?

Spece od polityki historycznej czasem mówią prawdę, ale nie całą, nie wszystkim i nie od razu... Może trzeba ich trochę przycisnąć?

• Wiec jak to jest, Panowie Historycy?
• Dalsze losy Bolesława Zymona naprawdę są wam nieznane? Czy tylko nie mówicie całej prawdy?
• Zbrodnia w Oborkach i Klobuczynie to tragiczne wydarzenia mające identyczne podłoże i przyczyny ? Czy to informacja nie dla wszystkich?
• Wyjaśnicie te kwestie polskiemu społeczeństwu? Nie od razu? Nie ma sprawy, „od razu” już i tak się nie da. Czas „od razu” minął 30 lat temu... Dziś jest 30 lat po „od razu”, ale lepiej późno niż wcale...

                                                                                                   Zespół „Dobrodziej”


PS

Jeden z czytelników słusznie zwrócił nam uwagę, że słowa Wikipedii „dalsze losy nieznane”, w artykule dotyczącym Tadeusza Majewskiego, nie dotyczą Zymona, lecz samego Majewskiego. Poprawiliśmy błąd, a Panu Andrzejowi serdecznie dziękujemy. Cieszymy się, że są czytelnicy tak uważnie czytający nasze teksty.
                 
                                                                                      3 lutego 2020 

                                                                                      Zespół „Dobrodziej”